^{جامعه ما از گذشته های دور تا امروز، توسط ملاه های مسجد نشین از اینسو به آنسو جهت و هدایت داده می شده و این روند همین امروز هم ادامه دارد. هرچند پدیده های دیگری هم در این راستا فعال بوده و به سهم خود نقشی داشته، ولی هیچ کدام قوی تر و مؤثر تر از آیدیولوژی مذهب نبوده است. تداوم و عمر طولانی این روند، زندگی اجتماعی جامعه ما را کاملاً به یک زندگی ای با سبک تخیلی مبدل گردانیده است. مذهب یک نیاز است و یک تکیه گاه ذهنی که انسان گاهی می سپارد خود را به آن. اما ما در زندگی اجتماعی خود به یک سلسله چیزهای نیاز داریم که جلوگیری از آن و هر گونه نیاز های دیگر اجتماعی، فاجعه ببار می آورد.}

^{طوری که همه می دانیم، زندگی انسان ها معمولاً بر دو سبک «Life Style» و نوع مشخص استوار است. یک عده از انسان ها، زندگی شان را بر اساس یک واقعیت «رییلیزم» استوار می نمایند و عده ی دیگر هم بر مبنای تخیل. انسان ها برای انتخاب هر دو نوع و سبک زندگی، و رهنمون شدن به سوی آن، اساساً جهت داده می شوند و این جهت دهی ها هم از خود جهت دهندگانی دارند که در داخل خود جامعه می زیند. در این میان ملاه ها دانسته و ندانسته جهت دهندگان برجسته و پذیرفته شده ای در جامعه ما بوده و هستند؛ البته نه تنها در انتخاب و پذیرش نوع و سبک زندگی اجتماعی «زندگی برای زیستن»، بلکه در چگونگی زندگی سیاسی ما نیز.}

^{حالا این جهت دهندگان هر کسی و دارای هر شکل و شمایلی باشند، زیاد مهم نیست. مهم این است که آیا طایفه یا گروه جهت دهنده از دانش لازمی که بتواند انسان های جامعه خود را به یک سمت مناسب و معقول جهت دهند و بکشانند، برخوردار هست یا نه. این واقعاً چیزی مهم و اساسی است که هر فرد جامعه باید روی آن حساس باشد. از نظر این حقیر پقیر و همانگونه که ما تجربه کرده و دیده ایم، کیسه دانش طایفه یا گروه جهت دهنده در جامعه ما از صلاحیت و داشتن دانش لازمه که جامعه را سو و سمت دهد، تهی بوده است. زیرا، سیستم آموزشی و دایره های تحصیلی و محیطی که این طایفه و گروه در آن آموزش می یابند و خود را برای جهت دهی جامعه آماده می کنند، از سبک و انواع زندگی اجتماعی و سیاسی انسان ها، بحث و گفتگوی آنچنانی ندارند و اگر دارند هم فقط بر مبنای تخیل است. به رباعی زیر توجه نمایید:}

^{دارالعلوم}

^{چو جای عقل به سر کاسه ی توهم شد...
نبوغ و دانش و فرهنگ از وطن گم شد
خزیده رفت به دارالعلوم، خمیده آمد باز
عبا چو روکش قاطر و شمله ها دم شد!مارچ ۲۰۰۲ دنمارک}

^{تفریح: آهنگ بدون موزیک از داود سرخوش}